31 мамыр - Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күні

31 мамыр - Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күні, деп хабарлайды JANABASTAU.KZ ақпараттық агенттігі atamekenbusiness-ке сілтеме жасап. 

XX ғасырдың бірінші жартысында елді жайлаған жаппай қуғын-сүргін мен ашаршылықтан миллиондаған адам жапа шекті. Республика іс жүзінде алып түрмеге айналды: оның аумағында ГУЛАГ-тың ірі лагерлері — АЛЖИР, Карлаг, Степлаг орналасты. Қазақстан аумағындағы лагерлерге 5 миллионнан астам адам жер аударылды, кейбір деректер бойынша бұл көрсеткіш бұдан да жоғары. 

1921 жылдан 1954 жылға дейінгі аралықта Қазақстанда шамамен 100 мың адам сотталып, оның 25 мыңы ату жазасына кесілді. 

Қуғын-сүргінмен қатар кең ауқымды депортациялар да жүріп жатты. 1930–1940 жылдары Қазақстанға ондаған ұлт өкілдері күштеп көшірілді. 1937 жылдың күзінде мұнда корейлер, түріктер, күрдтер, әзербайжандар, ирандықтар жеткізілді. Ұлы Отан соғысы жылдарында — немістер, гректер, шешендер, ингуштар, қарашайлар, балқарлар, қырым татарлары және басқа халықтар депортацияланды. Жалпы депортацияланғандардың саны 1,2 миллионнан асты. 

Саяси қуғын-сүргіннің шарықтау шегі 1937 жылға тұспа-тұс келді. Бұл кезеңде қазақ зиялыларының көрнекті өкілдері — ғалымдар, жазушылар, қоғам қайраткерлері қуғынға ұшырады. Олардың қатарында: Ахмет Байтұрсынұлы, Әлихан Бөкейхан, Міржақып Дулатов, Мұхамеджан Тынышбаев, Мағжан Жұмабаев, Сәкен Сейфуллин, Ілияс Жансүгіров, Бейімбет Майлин, Санжар Асфендияров және басқа да көптеген тұлғалар бар. 

Тәуелсіздік алғаннан кейін Қазақстан тарихи әділдікті қалпына келтіру бағытында ауқымды жұмыс жүргізе бастады. 1993 жылы «Жаппай саяси қуғын-сүргін құрбандарын ақтау туралы» Заң қабылданды. Бұл жұмыс бүгінде жалғасып жатыр. 

Президент Жарлығымен саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі Мемлекеттік комиссия құрылған. Соның негізінде архивтермен жұмыс жүргізіліп, бұрын құпия болған құжаттар жариялануда, ғылыми зерттеулер мен естелік шаралар өткізілуде. 

Бұл қадамдар — тарихи жадымызды сақтау, әділеттілікті қалпына келтіру және жазықсыз жапа шеккендердің рухына тағзым ету жолындағы маңызды істер. 

31 мамыр — аза тұту және еске алу күні. Біз саяси қуғын-сүргін құрбандарына тағзым етеміз. Олардың тағдыры — Қазақстан тарихында мәңгі сақталады.