Ерлан Карин балаларды суицидке жетелейтін кітаптардың қала дүкендерінде сатылғанын айтты

«Өкінішке қарай, өткен жылдың қыркүйек айында Алматыда қайғылы оқиға болып, екі бірдей оқушы, қыз бала өздеріне қол жұмсады. Өкінішке қарай, тергеу кезінде бұл балалар әлеуметтік желіде ықпалға түскені анықталды. Сол контентті әлеуметтік желіде басқа да балалар қолданып отырғаны белгілі болды. Содан кейін, әрине, қауіп туды. Бұл тек сол оқиғамен ғана шектелмей, басқа да оқиғаларға ұласып кету қаупі пайда болған. Бір жағынан мұны құқық қорғау органдары тергей бастады, біз өз тарапымыздан қабылдануға тиіс жедел шешімдерді ақылдаса бастадық. Сөйтіп Президент әкімшілігінің деңгейінде қарап, талқылап, шұғыл шаралардың жоспарын бекітіп, бір уақытта бүкіл ата-аналар комитетінің жиналысын өткіздік. Сол жиналыстарда осындай қосымшалар, аккаунттар бар екенін, балалар қолданатын гаджетте осындай контенттің бар-жоғын анықтап, сақ болу керектігін ескерттік. Тіпті екінші сыныпта оқып жүрген балаладың өздерінің планшеттерінен осыған ұқсас қауіпті қосымшалар табылды, — дейді Ерлан Қарин.

«Кейбір қосымшалардың атауының өзі ағылшын тілінен аударғанда «ата-анадан қашып кету керек» деп жазылған. Бала оны ойын сияқты қабылдайды. Басында ойын деңгейінде баланы баурап, кейін балаларды ата-аналарына қарсы қояды. Жаңағы жағдайды зерттей келіп, өзіне қол жұмсаған балалар белгілі бір әдебиетті оқығаны анықталды. Біз сол кітапты іздестіріп, қаладағы кітап дүкендерінен осыған ұқсайтын тағы он шақты кітапты таптық. Мұқабасына, мазмұнына қарасаң, ешқандай қауіп жоқ секілді – махаббат туралы, жастардың арасындағы қарым-қатынас туралы сияқты көрінеді. Бірақ балалар осы кітаптарды оқып, басқа бір ойларға беріліп, ең соңында сол кітаптардың кейіпкерлеріне арналған қосымшаларына кіріп, ең соңында өздеріне қол жұмсағаны анықталды. Біз кітап дүкендерінен сол және мазмұны осыған ұқса кітаптарды айналымнан шығардық. Осылайша осындай әлеуметтік желі арқылы балаларымызға бағытталған астыртын әрекеттің жолын кесіп, эпидемияға айналуына жол бермедік, — деді Мемлекеттік кеңесші депутатқа берген сұхбатында. 

«Мәселе диагностикаға келіп тірелді. Осындай ойда жүрген балаларды анықтау үшін екі негізгі әдістемеге құрылған сауалнама жүргізіледі. Тура немесе жалпылама сұрақтар қою арқылы анықталады. Ойлана отырып, оқушылар жүретін орындарда арнайы психологиялық орталыққа қосатын QR-код орнату туралы шешім қабылдадық. Оның алдында бір жыл бұрын «111» байланыс телефоны қолданысқа енгізілген болатын. Ол кез келген жәбірленушіге арналған. 2023 жылдың қараша айынан 2024 жылдың қараша айына дейін сол нөмірге балалар 10 мың қоңырау шалған екен. Ал біз қойған QR- кодқа бір аптада 10 мың хабарлама түсті. Әрине, оның 80-90 пайызы әуестікпен жіберілген. Бірақ қалған 1000 қоңыраудың ішінде де шын қиын жағдайға түскен балалардан хабарлама алдық. Біз дереу сол балалармен хабарластық. Осындай шаралардың нәтижесінде өткен жылы алдыңғы жылдармен салыстырғанда балалар арасында өзіне қол жұмсау оқиғалары 17 пайыз төмендеді. Ол кезде елдегі 7 мың мектептің 2-3 мыңын қамтып үлгерген шығармыз. Биыл 7 мың мектептің бәрін түгел қамтып жатырмыз. Биылдың өзінде сол QR-кодтардың арқасында қиын жағдайда болған. Шешім қабылдаудың алдында тұрған 28 баладан хабарлама түсіп, 28 баланы құтқарып қалдық, — дейді Ерлан Қарин.

«Жаңағы QR-кодқа бір бала қиын жағдайда тұрғанын, дәрі қолданғанын жазды. Ал көрші бөлмеде отырған әкесі оны білмеген. Инспектор бір минутқа кешіккенде, бәрі кеш болар еді. Әке-шешесі аң-таң болды. Көрші бөлмеде отырып, баласының осындай әрекетке дайындалып жатқанын білмеген. Барша баланың қасына бір-бір инспектор қою мүмкін емес. Сондықтан ата-аналар бұл жұмысқа кіріспейінше, тәрбие жұмысымен айналыспайынша, бұл проблеманы толықтай жеңу, шешу мүмкін емес. Мемлекет араласып, қабылдайтын мәселелердің шегі болады, — деді Карин.