Бабалар аманатына беріктік: Тоқаевтың Түркия сапары нені білдіреді?

Қазақ президентінің 2025 жылдың 29 шілдесі күні Түркия Республикасына жасаған ресми сапарының маңызы әдеттегі екі ел басшысының мемлекетаралық кездесуінен анағұрлым кеңірек те тереңірек. Ресей-Украин, Иран-Израиль соғысы уақыт өткен сайын өршелене түсіп, жер-дүниенің ширегін өрт шалып жатқанда және өзгелердің төбесінен қараған алпауыт державалардың ара-салмағы толқып тұрған кезде, Тоқаев-Ердоған тандемі әлемдік геосаяси ахуалды бұрын-соңды болмаған мүлдем басқа арнаға бұрып жіберуі мүмкін, деп хабарлайды JANABASTAU.KZ ақпарат агенттігінің тілшісі талдамалы мақаласында.

Екі жақты кездесудің алғашқы аяқ алысы-ақ осы болжамымыздың шындықтан алшақ жатпағанын айқындай түсті. Оның барысында екі ел  арасындағы тарихи, мәдени және стратегиялық байланыстар жаңаша сипат алып, көпқырлы ынтымақтастықтың нақты тетіктері мен жаңа жобалары нақтыланды. Әсіресе әскери одақтастықты нығайты мәселесіне көп көңіл бөлінді.

Түркия Президенті Режеп Тайип Ердоған Қазақстан Президентін елінің ең жоғары марапаты – «Devlet Nişanı» орденімен марапаттады. Бұл орденді Қасым-Жомарт Тоқаев бүкіл қазақ халқына көрсетілген құрметтің белгісі ретінде қабылдады. Айта кетейік, бұған дейін Тоқаев өзінің президенттік мерзімі аяқталғанға дейін ешқандай марапатты қабылдамау туралы шешім қабылдағанын мәлімдеген еді. Сол себепті де Путиннің қолынан Ресейдің «Александр Невский» орденінен және Садыр Жапаровтың қолынан Қырғызстанның «Манас» орденінен де бас тартқан болатын.

Алайда түрік тарапынан марапат ұсынылған кезде қазақ президентінің бұған дейін ұстанған приципінен ауытқып, «Devlet Nişanı» орденін тағынуы екі ел арасындағы саяси -мәдени ынтымақтастықтың тым тереңде жатқанының көрінісі. Қасым-Жомарт Тоқаев бұл сыяпатты «бабалар аманатына берік болу» мен бауырластықтың айғағы екенін атап өтті. Сөзсіз, ол саяси символика мен рухани сабақтастықтың айқын дәлелі.

Қазақ Президенті Түркияны «стратегиялық сенімді серік мемлекет» деп көрсетіп, рухани және тарихи құндылық ортақтастығына айрықша мән берді. Ол бауырлас елдің компанияларын қазақ жеріндегі үлкен жобаларға көптеп қатысуға үндеді. Осы сапар аясында Қазақстан Президенті түріктің ірі бизнес және іскерлік сала өкілдерімен кездесіп, біздің елімізде қолға алынып жатқан инвестициялық жобаларды талқыға салды.

Әлбетте, қазіргі күні Қазақстанға көптеген шетелдіктер инвестиция әкелуде, оның ішінде түрік компанияларының да үлесі үлкен. Атап айтар болсақ,«S Sistem Lojistik» компаниясының «Қазпошта» АҚ-мен бірлесіп Ақтөбеде логистикалық орталық салуы, «YDA Holding» компаниясының Астанадағы, Түркістандағы, Қызылжардағы аурухана құрылысы, Ақтаудағы; мультимодальды хабы, «Orzax Group» компаниясының Түркістанда 500 жұмысшы қолын қажет ететін құны 40 млн доллар болатын биоқоспа зауытын салуы, «Tiryaki Holding» компаниясының елордада Астанада бидай мен бұршақты түбегейлі өңдейтін зауыт салуы, т.б осының айғағы.

Аталған жобалар қазақ экономикасын әртараптандыру, өндіріске жаңа технологияларды кіріктіру және жаңа жұмыс орындарын ашуға зор септігін тигізетіні анық.

Қорыта келе айтпағымыз, іскерлік байланыстар аясында қазақ-түрік Мемлекет Басшылары қос елдің стратегиялық кеңесінің бесінші отырысына қатысып, ведомствоаралық және үкіметаралық және 18 келісімді бекітті. Оның ішінде Түрік елінде қазақстандықтарға тоқсан күнге дейін визасыз жүру құқығы берілді. Бұл кездесу бауырлас екі мемлекетті саяси-экономикалық тұрғыдан бұрынғыдан бетер жақындата түсті.

Дәулет АСАУ