Онлайн сатып алу кезінде тұтынушылардың құқықтарын бұзу: маркетплейс арқылы тапсырыстың күшін жою жағдайы

Онлайн-сауда мен маркетплейстердің белсенді дамуы жағдайында тұтынушылардың құқықтарын қорғау маңызды аспектілердің біріне айналуда. Соңғы жылдары интернет арқылы сатып алу кезінде көптеген адамдар өз құқықтарының бұзылуына тап болды, бұл мемлекеттік органдардың араласуын қажет етеді. Мұндай жағдайдың мысалы ретінде теледидарды маркетплейс арқылы сатып алған тұтынушы Т. - Мен болған оқиға болды.

Ағымдағы 2025 жылдың басында тұтынушы т. маркетплейс дүкендерінің бірінде құны 4 145 теңге болатын Samsung 109 см теледидарға тапсырыс берді. Төлем толық көлемде жүргізілді, бұл тиісті төлем құжатымен расталады.

Алайда, келесі күні тапсырысты сатушы біржақты тәртіпте жойды. Сатушы көрсеткен бас тартудың себебі «қоңырау шала алмады". Бұл ретте электрондық пошта, СМС, қосымшадағы хабарламалар немесе ресми бас тарту сияқты баламалы байланыс тәсілдері ұсынылмады. Бұл жағдай тұтынушыда әділ сұрақтар туғызды, өйткені тапсырысты алдын-ала ескертусіз ресми себептермен жою оның құқықтарын бұзады.

«Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы»

 Қазақстан Республикасы Заңының 8-1-бабына сәйкес сатушы сатып алу-сату шарты бойынша міндеттемелерді тиісінше орындауға міндетті.

Сатушы келісімшарт талаптарын ерікті түрде өзгертуге құқылы емес, оның ішінде төлемнен кейін тапсырыстың күшін жою, бұған сенімді және негізделген себептер келтірмейді.

Өз құқықтарының бұзылуына байланысты тұтынушы Т.Ақмола облысы бойынша МТИ сауда және тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментіне (бұдан әрі-Департамент) жүгінді. Департамент сатушының іс-әрекеті заңнама нормаларына сәйкес келмейтінін және тұтынушының құқықтарын бұзатынын растады. Тұтынушының өтініштеріне жауап ретінде Департамент өз құзыреті шеңберінде сатушымен ақпараттық жұмыс жүргізді. Оның барысында сатушыға сатып алушылар алдындағы міндеттері туралы, оның ішінде тауар туралы толық ақпарат беру, шарт бойынша міндеттемелерді орындау және жеткізу мерзімдерін сақтау қажеттілігі туралы хабарланды. Нәтижесінде жағдай шешілді: сатушы өз міндеттемелерін орындап, тауар жеткізді, ал тұтынушы Т. Samsung 109 см теледидарын бастапқы құны 4 145 теңге алды.

Сатушылар мен маркетплейстің сатып алушылармен тиісті қарым-қатынасты қамтамасыз етуі және сатып алу-сату шарттарының талаптарын қатаң сақтауы маңызды, бұл тұтынушылардың электрондық саудаға деген сенімін арттыруға және болашақта мұндай оқиғаларды болдырмауға көмектеседі.