Тұтынушылардың құқықтарын қорғау: қызметтер үшін алдын ала төлемді қалай қайтаруға болады

Қазіргі заманғы нарық жағдайында тұтынушылардың құқықтарын қорғау коммерциялық қатынастардың жұмыс істеуіндегі маңызды құрамдас бөлікке айналуда. Бұл әсіресе қызмет көрсету саласында өзекті, себебі алдын ала төлемді қайтару және келісімшарттық міндеттемелерді орындау мәселелері көптеген азаматтар үшін өзекті болып қалады. Мұндай жағдайдың айқын мысалы ретінде жақында Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігінің Ақмола облысы бойынша сауда және тұтынушылар құқықтарын қорғау департаменті (әрі қарай - Департамент) тіркеген инцидентті айтуға болады.

Көкшетау қаласының тұрғыны «М» (бұдан әрі-тұтынушы) 2025 жылғы 8 ақпанда өтетін «F» студиясында кірпік ұзарту бойынша базалық курсқа жазылды. Жазбаны растау үшін ол студия иесінің жеке телефон нөміріне қаражат аударып, 50 000 теңге көлемінде алдын ала төлем жасады, бұл ретте чек берілмеді. Алайда, жеке жағдайларға байланысты тұтынушы курсқа қатыса алмады және студия иесіне ақшаны қайтару туралы өтінішпен жүгінді.

Сұрауға жауап ретінде тұтынушы бас тартуға тап болды, бұл Департаментке жүгінуге негіз болды.

 Өтінішті алғаннан кейін Департамент «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сүйене отырып, жұмыс жүргізді. Нәтижесінде тұтынушы өз құқықтарын қорғауда заңгерлік кеңес пен қолдау алды. Өз кезегінде тұтынушы талапты студияға жіберді, онда ол өз құқықтарының бұзылғанын атап өтті және ақшаны қайтаруды талап етті. Нәтижесінде оң нәтиже болды - 50 000 теңге мөлшеріндегі алдын ала төлем сомасы толығымен қайтарылды.

Бұл жағдай тұтынушылардың өз құқықтары туралы хабардар болуының маңыздылығын көрсетеді. Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес, егер қызмет көрсету мүмкін болмаса, тұтынушы шартты бұзуға және алдын ала төлемді қайтаруға құқылы.

«Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 8 және 8-1-баптарына сәйкес әрбір тұтынушы тауарларды немесе көрсетілетін қызметтерді сатып алуға, сондай-ақ егер қызмет көрсетілмесе, оны бұзуға еркін шарт жасасуға құқылы.

Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 686-бабына сәйкес тұтынушы Орындаушы нақты шеккен шығыстарды ғана төлей отырып, кез келген уақытта өтеулі қызметтер көрсету шартын орындаудан бас тартуға құқылы.

Заңнама сонымен қатар сатушылардың (орындаушылардың) чектер беру жөніндегі міндеттемелерін нақты белгілейді. Атап айтқанда, «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 33-бабы сатушыдан тұтынушының бақылау (тауар) чегін алу құқығы туралы ақпаратты орналастыруды талап етеді, бұл ережені бұзу әкімшілік санкцияларға әкелуі мүмкін. Бұл жағдайда заңды бұза отырып, чектің болмауы Департаментке жүгінудің тағы бір негізі болды.

Тұтынушылардың құқықтарын қорғау мемлекеттік органдар үшін басымдық болып табылатынын есте ұстаған жөн. Егер сіз осындай жағдайға тап болсаңыз және Сіздің құқықтарыңыз бұзылса, шетте қалмаңыз. Департаментке жүгіну білікті маман алуға мүмкіндік береді.

Бұл оқиға Сіздің құқықтарыңыз туралы хабардар болу және өз мүдделеріңізді қорғаудан қорықпау қаншалықты маңызды екендігінің айқын мысалы болып табылады. Әрбір тұтынушы шарт талаптары бұзылған жағдайда сапалы қызмет көрсетуді және ақшалай қаражатты қайтаруды талап етуге құқылы. Тұтынушылардың құқықтарын қорғау екінші рөлдерде қалмауы керек және мемлекеттік органдар өз құқықтарын бұзған кез келген адамға көмектесуге дайын.

Егер Сіз осындай жағдаймен бетпе-бет келсеңіз, Департаментке e-Otinish жүйесі арқылы немесе келесі мекенжайы бойынша хабарласа аласыз: Көкшетау қаласы, Е. Әуелбеков көшесі, 117, каб. 6, немесе байланыс сенім телефонына қоңырау шалуыңызға болады: 8-716-2-50-29-89, кеңес алу және құқықтарыңызды қорғау бойынша көмек алу үшін.