Қазақстан рәміздеріне құрмет: Туды қорғау және заңдық жағдайлар

Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері – елдің тәуелсіздігі мен бірлігінің символы. Ту, Елтаңба және Әнұран – тек қағаздағы бейнелер немесе әндер емес, олар – халқымыздың тарихын, тәуелсіздік күресін, ұлттық мақтанышымызды бейнелейтін жоғары құндылық. Рәміздерге деген құрмет – азаматтық мәдениеттің басты көрсеткіші екені ақиқат, деп жазады JANABASTAU.KZ ақпарат агенттігінің тілшісі.

Туды қорлау – қоғам үшін қауіпті әрекет

Мемлекеттік ту – елдің рухын, тәуелсіздік пен бірлікті білдіреді. Оның абыройына нұқсан келтіру тек қана символдық қателік емес, қоғамдағы тәртіп пен сенімге тікелей қауіп төндіреді. Өкінішке қарай, соңғы жылдары бірнеше оқиға рәміздерге қатысты заңсыз әрекеттерді көрсетті.

Қоғамда Туды қорлағандар туралы мысалдар аз емес. Түрлі БАҚ пен әлеуметтік желілерде бұл туралы талай жарияланды да. Бұл оқиғалар қоғамда үлкен резонанс туғызып, құқық қорғау органдарының араласуына себеп болды.

Рәміздерді қорлағандардың жазасыз қалмайтыны белгілі. Қазақстан Республикасының заңнамасында мемлекеттік рәміздерді қорғау нақты белгіленген. 

Рәміздерді қорлағандарға қандай жаза бар?

Қазақстан Республикасының Конституциясы – Мемлекеттің рәміздерін қорғау мен олардың мәртебесін сақтау міндетін бекітеді. Конституцияның 7-бабында «Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері – елдің тәуелсіздігі мен бірлігінің белгісі» деп көрсетілген.

«Мемлекеттік рәміздер туралы» Қазақстан Республикасының Заңы (2007 жыл) – ту, Елтаңба және Әнұранды пайдалану, жариялау және қорғау ережелерін нақтылайды. Заң бойынша, рәміздерге абайсыздықпен қарау, оларды қорлау, заңсыз пайдалану немесе қорлауға әкелетін әрекеттерге жол берілмейді.

Әкімшілік және қылмыстық кодекстер – рәміздерді қорлау әрекеттері әкімшілік айыппұл немесе қылмыстық жауапкершілікке тартылуы мүмкін. Әкімшілік кодекс 422-бабында «Мемлекеттік рәміздерге абайсыздықпен немесе қорлаумен қарау» деп анықталған, ал ҚР Қылмыстық кодексінің 378-бабында бұл әрекет қылмыстық жауапкершілікке жататыны көрсетілген.

Туды немесе басқа рәміздерді қорлағандар әдетте қоғамда үлкен наразылық туғызады. Мұндай әрекеттерді заң бойынша ескерту, айыппұл салу, қоғамдық жұмыстарға тарту немесе қылмыстық іс қозғау арқылы жауапкершілікке тартуға болады.

Қоғамдық сананы қалыптастыру

Дегенмен Туды құрметтеу мәдениеті тек заңмен шектелмесе керек. Ол мектептерде, ЖОО-ларда, мемлекеттік және қоғамдық шараларда, спорттық іс-шараларда да насихатталуы тиіс. Балаларды ерте жастан рәмізге құрметпен қарауға үйрету – болашақ қоғамның мәдени деңгейін арттырады.

Мысалы, кейбір өңірлерде мектептерде аптасына бір рет «Ту сағаты» ұйымдастырылады. Мұнда оқушыларға рәміздің тарихы, оның мәні мен пайдалану ережелері түсіндіріледі.

Түйін

Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері – елдің тәуелсіздігі мен бірлігінің белгісі. Оларға құрметпен қарау – әрбір азаматтың, мемлекеттік қызметкердің, мектеп оқушысының міндеті. Заң рәміздерді қорғауды қамтамасыз етеді, ал қоғамдық сана бұл құндылықты тұрақты әрі терең деңгейде сақтауға көмектеседі. Рәміздерге абайсыздықпен немесе қорлаумен қарау тек заң тұрғысынан емес, моральдық тұрғыдан да қоғамның бірлігін бұзатын әрекет болып саналады.

Туды қорғау тек символдық әрекет емес, елдің болашағын сақтаудың бір амалы екенін түсінсек игі.