Трамп Ақ үйдегі келіссөздер алдында Зеленскийді мақтады

АҚШ президенті Дональд Трамп Ақ үйдегі кездесулері қарсаңында Украина президенті Владимир Зеленскийге "үлкен құрмет" көрсететінін айтты, деп JANABASTAU. KZ BBC News сайтына сілтеме жасап. 

BBC журналистері одан Зеленскийді жақында "диктатор" деп атағаны үшін кешірім сұрай ма деп сұрағанда, ол мұндай сөзді айтқанына сенбейтінін жеткізді және Зеленскийді "өте батыл" деп атады.

Трамп бұл сөздерді Ұлыбритания премьер-министрі сэр Киир Стармермен Украина мен Ресей арасындағы соғысты тоқтату жөніндегі келіссөздерден кейін айтты.

Ол жұма күні Зеленскиймен өтетін кездесуді "өте жақсы кездесу" болады деп болжап, бейбітшілік орнату әрекеттері "өте жылдам қарқынмен" жүріп жатқанын айтты.

АҚШ-тың күтпеген қадамы

Бұл аптадағы келіссөздер Трамп әкімшілігі Батыстағы одақтастарын таңғалдырған қадам жасағаннан кейін өтті. Вашингтон Ресей Украинаға басып кіргеннен бері алғаш рет Мәскеумен жоғары деңгейдегі келіссөздер өткізді.

АҚШ-тың жаңа президенті бұған дейін Зеленскийді соғыс үшін айыптап, оны ертерек бейбіт келіссөздерді бастамады деп сынға алған еді.

"Сен үш жылдан бері биліктесің", – деген болатын Трамп өткен сейсенбіде. "Бұл соғысты тоқтату керек еді... Бастамауың керек еді. Келісімге келуге болатын еді."

Алайда, бейсенбі күні сэр Киирмен кездесуінен кейін Трамп Зеленскиймен болатын келіссөздер туралы: "Ертең таңертең өте жақсы кездесу өтеді деп ойлаймын. Біз бір-бірімізбен өте жақсы тіл табысамыз", – деді.

BBC журналисі Крис Мэйсон Трамптан Зеленскийді әлі де "диктатор" деп санай ма деп сұрағанда, ол: "Мен ондай айттым ба? Айтқаныма сенбей тұрмын", – деп жауап берді.

АҚШ-Украина келісімі және қауіпсіздік кепілдіктері

Зеленский Украина үшін қандай да бір қауіпсіздік кепілдіктеріне қол жеткізуге үміттеніп отыр. Бұл кепілдіктер болашақта жасалуы мүмкін бейбіт келісімнің негізін құрайды.

Алайда, бейсенбі күні бұл туралы сұралғанда, Трамп тек "көп нәрсеге ашық" екенін айтып, алдымен Ресей мен Украинаны келісімге келтіру керектігін, содан кейін оны қамтамасыз ету шаралары туралы шешім қабылданатынын жеткізді.

Жұма күнгі сапары барысында Зеленский АҚШ-қа Украинадағы сирек кездесетін жер элементтеріне қол жеткізу құқығын беретін келісімге қол қоюы мүмкін.

Трамптың айтуынша, АҚШ-тың Украинада тау-кен өндірісімен айналысуы болашақта Ресейдің бұл елге шабуылдауына тосқауыл болмақ.

"Бұл бір жағынан сақтандыру шарасы", – деді ол бейсенбі күні. "Егер біз сирек кездесетін элементтер мен басқа да маңызды ресурстар үшін сол жерде жұмыс істеп жатсақ, ешкім де ойына келгенін жасай алмайды."

Ұлыбританияның ұстанымы және НАТО-ның рөлі

Ұлыбритания премьер-министрі сэр Киир Стармер бұған дейін соғыстан кейін Украинаға британ әскерін жіберуге дайын екенін мәлімдеді. Бірақ ол мұндай миссия тек АҚШ бастаған НАТО одақтастары тарапынан "сақтандыру шарасы" болған жағдайда ғана жүзеге асатынын айтты.

Егер британдық бітімгерлер Ресей шабуылына ұшыраса, АҚШ көмектесе ме деген сұраққа Трамп: "Британдықтардың керемет сарбаздары мен әскері бар, олар өздерін қорғай алады. Бірақ егер көмек қажет болса, мен әрқашан британдықтардың жанында боламын, жақсы ма?" – деп жауап берді.

НАТО-ның 5-бабы бойынша, альянс мүшелерінің біріне шабуыл жасалса, барлық одақтас елдер оны қорғауға міндетті.

Трамптың "Украинада бейбітшілік орнатуға жеке өзі күш салып жатқанын" атап өткен сэр Киир Ұлыбритания "бейбіт келісімді қолдау үшін әскерін жіберуге және әуе күштерін пайдалануға дайын" екенін айтты.

"Біз қазір Украинадағы қатыгез соғысты мәңгілікке тоқтатуға назар аударып отырмыз", – деді ол.

Алайда, ол мұндай бейбітшілік келісімі "агрессорды марапаттамайтын және Иран сияқты режимдерге үміт сыйламайтын" болуы керектігін атап өтті.

Ресейге сенуге бола ма?

Владимир Путинге сенуге бола ма деген сұраққа жауап берген Ұлыбритания премьер-министрі өз ұстанымы белгілі екенін айтты.

Ал Трамп неге Путинге сенім білдіретіндей әсер қалдырады деген сұраққа ол былай жауап берді:

"Мен сенуге болмайды деп ойлайтын адамдардың кейде ең әділетсіз болып шығатынын көрдім. Сондай-ақ, сенімсіз деп саналатын адамдардың 100% адал болатынын да көрдім. Сондықтан, кімнің қандай болатынын ешқашан білмейсің."

Еуроодақтың сыртқы саясат жөніндегі басшысы Кая Каллас, АҚШ мемлекеттік хатшысы Марко Рубио кездесуін "жоспардың өзгеруіне байланысты" тоқтатқаннан кейін BBC-ге сұхбат беріп, Путин мен Ресей "бейбітшілікке ұмтылып отырған жоқ" деп мәлімдеді.

"Кез келген бейбітшілік келісімі жұмыс істеуі үшін оған Еуропа елдері мен Украина да қатысуы керек", – деп қосты ол.