Трамптың Путинмен келісімге келуге асығуы Украина мен Еуропаны тығырыққа тірейді

Қауіпті жарықшақ пайда болуда: Дональд Трамп Украинадағы соғысты аяқтауға асығуда

АҚШ президенті Нобель сыйлығына лайық екенін дәлелдеуге ұмтылып, Украинадағы соғысты тез арада тоқтатқысы келеді. Алайда, бұл қақтығыстың әділетті шешімі уақыт талап етеді, себебі ол Украина мен Еуропаның қауіпсіздігіне тікелей әсер етеді.

Бұл шиеленіс Трамптың сейсенбі күні Сауд Арабиясында өткен АҚШ пен Ресей арасындағы келіссөздерге Киев пен Еуропа елдерінің өкілдерін шақырмауымен күшейе түсті. Мәскеу делегациясының мүшесі бұл кездесуді «оң нәтижелі» деп сипаттады.

АҚШ-тың мемлекеттік хатшысы Марко Рубио бейбітшілік келісімін зерттеу және АҚШ пен Ресей арасындағы қарым-қатынасты жақсарту үшін белгілі бір негіз қаланғанын айтты.

Трамп қандай да бір келісімге қол жеткізгісі келеді

Трамп үшін соғыс – тек өзінің саяси жетістігін көрсету үшін жасалған мүмкіндік секілді көрінеді. Ол Путинмен бетпе-бет кездесуді қатты қалайды, себебі ол жаһандық автократтарды ерекше құрметтейді.

Рубионың айтуынша, «бірнеше ай ішінде Трамп бүкіл әлемдік дискурсты өзгертіп, соғыстың қашан емес, қалай аяқталатынын басты сұраққа айналдырды».

Шындығында, Трамп АҚШ пен Еуропа шенеуніктері көптен бері мойындап келе жатқан шындықты жария түрде айтып отыр: Украина Ресей басып алған жерлердің барлығын қайтарып ала алмайды.

Трамптың келісім жасауға деген ұмтылысы оны Ресейдің негізгі мақсаттарына жеңілдік жасауға итермелеп отыр. Ол сонымен қатар, АҚШ-тың Еуропадағы одақтастарын шеттетіп, олардың Украинаға көрсетіп отырған қолдауын елемеуде.

Ең таңғаларлығы, Трамп Украинаға тиесілі сирек кездесетін металдардың жартысын иемденуге тырысты, бірақ бұл ұсынысты Украина президенті Владимир Зеленский бірден жоққа шығарды.

Трамптың тарихи және геосаяси күрделілікті түсінбеуі оның қате қадам жасауына себеп болуы мүмкін. Оның Палестинаны Газадан көшіру және сол жерде демалыс орындарын салу туралы идеясы бұған айқын мысал.

Трамптың сыртқы саясаттағы көзқарасы оны Путиннің мүдделеріне сай келетін келісімге итермелеуі мүмкін. Путиннің де оны өз пайдасына пайдаланып кету қаупі бар.

Украина өзін сақтап қала ала ма?

Зеленский Трамптың Ресеймен Украинасыз келіссөздер жүргізуіне алаңдаулы. Ол Мюнхен қауіпсіздік конференциясында «Біздің қатысуымызсыз қабылданған қандай да бір келісімді ешқашан мойындамаймыз» деп мәлімдеді.

Егер Трамп Украинаға қолдау көрсетуден бас тартса, Зеленский АҚШ-тың әскери көмегінсіз соғысты жалғастыруға мәжбүр болады. Осыған байланысты, ол Еуропаны өз қауіпсіздігін өз қолына алуға шақырып, «Америка енді Еуропаны бұрынғыдай қорғай бермейді» деп ескертті.

Трамптың Украинаның НАТО-ға ұмтылысын соғыстың негізгі себептерінің бірі ретінде көрсетуі – Ресей пропагандасына сай келетін аргумент.

Еуропа бұл процесте маңызды рөл ойнауы керек, бірақ Трамп оны елемей отыр. Ол тіпті Зеленскийден кейін Украинаны кім басқаратыны туралы айтып, оның рейтингінің төмен екенін меңзеді.

Ресейге күтпеген мүмкіндік туды

Трамп Путинмен сөйлескеннен кейін Ресей президентінің соғысты тоқтатқысы келетініне сенімді екенін айтты. Алайда, стратегиялық тұрғыдан қарағанда, Путин үшін соғысты жалғастырудың да өзіндік артықшылықтары бар.

Ресей бұл соғыста ауыр шығынға ұшырағанымен, ол майданда белгілі бір жетістіктерге жетіп жатыр.

Ең бастысы, Путин Трамптың сайланғанынан бері дипломатиялық оқшауланудан шығып келеді.

Ресей Украинадағы басқыншылығын толық жүзеге асыра алмағанымен, ол стратегиялық тұрғыдан маңызды аумақтарды бақылауға алды.

Трамптың Путинді Үлкен сегіздік (G8) клубына қайта қосу туралы талабы да Мәскеуге үлкен жеңіс болмақ.

Еуропа өзінің қауіпсіздігін қалай қорғайды?

Еуропа дипломаттары Трамптың қайта сайлануы соншалықты қауіпті болмайды деп сенген еді. Бірақ Трамптың әрекеттері олардың бұл үмітінің негізсіз екенін көрсетті.

Осыған байланысты, дүйсенбі күні Парижде Еуропа көшбасшылары Украина мәселесін талқылау үшін шұғыл жиналды.

Еуропа үшін Украинадағы соғыстың нәтижесі өз қауіпсіздігімен тікелей байланысты. Егер келісім Ресейдің мүддесіне сай жасалса, бұл Еуропаға болашақта үлкен қауіп төндіреді.

Британ премьер-министрі Киир Стармер Украинадағы кез келген бейбітшілік келісімін сақтау үшін Ұлыбритания өз әскерін жіберуге дайын екенін айтты. Алайда, ол мұндай миссия тек АҚШ-тың қолдауы болған жағдайда ғана мүмкін екенін атап өтті.

Бірақ Трамптың Еуропаны тыңдауға құлқы жоқ. Оның саясаты негізінен «Америка бірінші» ұстанымына сүйенеді, ал Еуропа мұндай жағдайда өз тағдырын өзі шешуге мәжбүр болады.

Стивен Коллинсонның талдауы , CNN