Венгр жазушысы Ласло Крашнахоркаи — 2025 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты

Әдебиет саласындағы 2025 жылғы Нобель сыйлығы Венгрияның әйгілі жазушысы Ласло Крашнахоркаиге (László Krasznahorkai) берілді. Бұл туралы Нобель комитетінің ресми сайтында хабарланды.

Комитеттің мәлімдемесінде Крашнахоркаи «апокалипсистік үрейдің ортасында да өнердің қуатын растаған көркем және көреген шығармашылық мұрасы үшін» марапатталғаны жазылған.

Жазушы туралы қысқаша

Ласло Крашнахоркаи 1954 жылы Венгрияның Дебрецен қаласында дүниеге келген. Ол ХХ ғасырдың соңы мен ХХІ ғасырдың басындағы еуропалық әдебиеттегі ең ерекше ойшыл қаламгерлердің бірі саналады.

Оның ең танымал романдарының қатарында «Сатанатангó» (Sátántangó), «Бес соңғы күн», «Меланхолия қарлығашы» және «Бейбіт қарғыс» бар. Оның шығармалары көбіне философиялық тереңдігімен, күрделі баяндау формасымен және адамзат болмысының қараңғы тұстарын зерттеуімен ерекшеленеді.

Жазушының бірнеше еңбектері әлемнің жетекші әдеби сыншылары тарапынан заманауи еуропалық прозаның шыңы ретінде бағаланған. Оның туындылары көптеген тілге аударылып, режиссер Бела Тарр түсірген «Сатанатангó» фильмі кино өнеріндегі культтік туындыға айналған.

Әдеби әлемдегі орны

Крашнахоркаи шығармалары адамзат тағдыры, жалғыздық, рухани күйзеліс және моральдық жауапкершілік тақырыптарын терең қозғайды. Ол дәстүрлі баяндау тәсілінен алыстап, ұзақ сөйлемдер мен үздіксіз ішкі монологтар арқылы адам жанының тұңғиығына үңіледі.

Нобель комитеті жазушыны «заманауи адамзаттың рухани күйзелісін көркем тілмен жеткізген» қаламгер ретінде жоғары бағалады.

Қызықты дерек

Крашнахоркаи 2015 жылы Букер халықаралық сыйлығының да лауреаты атанған болатын. Ол кезде әділқазылар оны «жазу өнерін жаңа эстетикалық деңгейге көтерген қаламгер» деп атаған еді.