Суицидтің алдын алуға бола ма?

03.01.24 сағат 02:26 Жаңалықтар

Суицид қоғамда кеңінен етек жайған дерттің біріне айналды. Қазақстан - өз-өзіне қол жұмсау көрсеткіштері бойынша көш бастап тұрған елдердің бірі. Осы орайда мамандар суицидтің алдын алу боынша өз пікірлерін айтты, деп хабарлайды janabastau.kz baq.kz ақпарат агенттігіне сілтеме жасап.

Суицид тақырыбын БАҚ-қа дұрыс жариялау Өз-өзіне қол жұмсаған азаматтар туралы БАҚ беттерінде жарияланған жаңалықтардың дұрыс берілуі аса маңызды. Оларды суицидке бейім адамдар оны оқыған жағдайда, тізбелік әрекетті тудырмауы керек. Ол материалда өзіне-өзі қол жұмсаудың орны, әдісі, себептері сияқты мәліметтерді ашпау керек. Себебі мұндайда суицидке бейім адамдар сипатталған істі әрекетке нұсқау ретінде қабылдай алады. Ол «Вертер эффектісі» деп аталады. Сенімді және шынайы ақпарат көздерін қолдану шарт, экспромттық комментарийлерге сақтықпен қарау керек. Сондай-ақ шағын сандарға негізделген жалпылаулар ерекше назар аударуды қажет етеді және «суицидтік эпидемия» немесе «әлемде суицид деңгейі ең жоғары орын» сияқты тіркестерді қолданудан аулақ болу керек, суицидтік мінез-құлықты әлеуметтік және мәдени өзгерістерге немесе қоғамдағы жағдайдың нашарлауына табиғи реакция ретінде қабылдауға болмайды.

Мен жақын маңдағылардың жанашырлығына және диалогтың мүмкіндігіне назар аударар едім. Адамға қандай да бір, тіпті бөтен біреуден «дұрыс» сөз тіркесі қажет деген елес. Оған сөз тіркесі емес, көзқарас керек. Бұл сенімде, көзқараста көрінуі мүмкін. Мұндай жағдайда сенім сөздері жеткіліксіз болуы ықтимал. Бұл психикалық процесс емес, ол үшін рухани байланыс, эмоционалды қолдау қажет, сонда адам біреуге керек екенін сезінеді, біреу оның тірі қалғанын қалайды. Ереже бойынша емес, шарт бойынша емес, жай адамгершілік негізінде. Өлімге дайын адам мұндай жанды кездестірсе райынан қайтады. Яғни, дұрыс сөздер немесе әрекеттер емес. Сіз жанашыр адам болуыңыз керек - бұл ең бастысы, - деп атап өтті суицидолог.

Сонымен қатар жасөспірімдерде пайда болатын суицидтік мінез-құлқының себептерін келтірді. Олардың ішінде өлім туралы қалыптаспаған түсінік; қоғамда идеологияның болмауы; ерте өкініштерге әкелетін ерте жыныстық өмір; отбасындағы келіспеушілік; аутодеструктивті мінез-құлық; отбасы ішілік, мектепішілік немесе топ ішілік қарым-қатынасқа наразылық реакциясы; депрессия. Адамды кінәлауға, моральдық айыптауға болмайды, ісін ұятқа салып, қорқытуға болмайды. Мұның бәрі байланысты үзеді. Оның сезімін жоққа шығарып, ол түскен жағдайды сынауға болмайды.