Тұтынушы саналы таңдау жасауы керек

Бұл бап сатушылар мен өндірушілерді тұтынушыға тауар, жұмыс немесе қызмет туралы толық, шынайы және уақтылы ақпарат беруге міндеттейді. Ақпарат тұтынушының саналы таңдау жасауына және адаспауына мүмкіндік беруі тиіс. Ақпарат мемлекеттік (қазақ) және орыс тілдерінде, түсінікті, нақты және заң талаптарына сай болуы керек.

1-мысал: Азық-түлік өнімі туралы ақпарат
Жағдай:
Сатып алушы супермаркеттен шоколад сатып алады, бірақ қаптамада оның құрамында жержаңғақ бары көрсетілмеген.

Қандай құқық бұзушылық бар:
25-баптың 4 және 5-тармақтарына сәйкес, тауардың негізгі тұтынушылық қасиеттері мен құрамы туралы ақпарат көрсетілмеген.
Жержаңғақ — күшті аллерген, ал бұл туралы мәліметтің жасырылуы тұтынушының өміріне қауіп төндіруі мүмкін.

📌 2-мысал: Электрондық сауда

Жағдай:
Сатып алушы интернет-дүкеннен аяқ киімге тапсырыс береді. Тауар сипаттамасында тек бағасы мен фотосы ғана бар. Материалы, өндірушісі, шығу елі мен қызмет ету мерзімі көрсетілмеген.

Баптың бұзылуы:
25-баптың 1, 3-1 және 5-тармақтары бұзылған. Онлайн сауда кезінде сатушы барлық тұтынушылық сипаттамаларды көрсетуге, өнім сипаттамасына сай болуына және үлгімен сәйкес тауар ұсынуға міндетті.

Салдары:
Сатып алушы тауарды қайтаруды немесе өтемақы талап етуге құқылы. Сондай-ақ, уәкілетті мемлекеттік органдарға шағымдана алады.

📌 3-мысал: Тұрмыстық техника

Жағдай:
Сатып алушы тоңазытқыш сатып алды. Бірақ сатушы кепілдік талонын бермеді, сақтау шарттары мен қызмет ету мерзімі өткен соң не істеу керектігін түсіндірмеді.

Баптың бұзылуы:

10-тармақ — кепілдік мерзімі туралы ақпарат берілмеген,

12-тармақ — қызмет ету мерзімі, сақтау шарттары және қолдану аяқталғаннан кейінгі әрекеттер туралы ақпарат жоқ.

Салдары:
Құрал бұзылған жағдайда, сатып алушы жөндеу немесе қайтару кезінде қиындықтарға тап болады. Бұл – заң бұзушылыққа шағымдануға негіз.

📌 4-мысал: Қолданылған тауарды сату

Жағдай:
Сатып алушы смартфон сатып алды, бірақ ол жөнделген құрылғы болып шықты, ал бұл туралы дүкенде айтылмады.

Баптың бұзылуы:
25-баптың сәйкес тармағына сай, егер тауар бұрын қолданылған немесе ақауы жойылған болса, бұл туралы тұтынушыға міндетті түрде хабарлануы тиіс.

Салдары:
Тұтынушы тауарды қайтарып, шығынның орнын толтыруды талап ете алады.

📌 5-мысал: Органикалық өнім

Жағдай:
Йогурт қаптамасында «экологиялық таза өнім» деп жазылған, бірақ оның ҚР заңнамасына сай органикалық өнім екені расталмаған.

Баптың бұзылуы:
4-1-тармақ: егер өнім органикалық деп жарияланса, бұл туралы заңнамаға сай расталған ақпарат болуы тиіс.

📌 6-мысал: Аудармадағы кемшіліктер

Жағдай:
Тауар қаптамасында барлық ақпарат тек ағылшын тілінде көрсетілген.

Баптың бұзылуы:
25-баптың 7-тармағы бұзылған:
«Ақпарат бір ғана тілде немесе шет тілінде берілсе — берілмеген деп есептеледі».

Салдары:
Мұндай тауар Қазақстанда сатылмауы тиіс. Сатып алушы ақшасын қайтаруды талап ете алады.