«Еститін мемлекет» тұжырымдамасы:

Мұны халыққа қызмет көрсетудің, жұртшылықпен байланыс орнатудың озық үлгілерінің бірі деуге болады. Бұл атқарушы билік өкілдерінің халықпен қарым-қатынасы айтарлықтай ілгерілегенін көрсетеді. Мұндай тәсіл қоғаммен жедел диалог орнатуға және қоянқолтық жұмыс істеуге зор үлес қосып келеді. Осыған орай, Қосшы қала мәртебесін алғалы барлық мемлекеттік мекемелердің және бағынышты ұйымдардың әлеуметтік желілердегі ресми парақшалары ашылды және Қосшы қаласы әкімдігінің сайты бар. Сайт пен парақшаларда күнделікті ресми ақпараттармен бірге, Қосшы қаласының әлеуметтік - экономикалық даму көрсеткіші және жасалып жатқан жұмыстардың нәтижесі бойынша да ақпараттар салынып келеді. Оған жауапты мамандар белгіленген. Жауапты мамандар ортақ бір чатқа қосылды топта қажетті ақпараттармен қамтамасыз етіледі. Жұмыстың нәтижелі жүруіне және мониторинг жасалып, қадағалап отыруға Қосшы қаласы әкімдігінің Мәдениет, тілдерді дамыту және спорт бөлімі мен әкімінің кеңесшісі-баспасөз хатшысы жауапты. Осы жерде әлеуметтік желідегі парақшаларға жүргізілетін тұрақты мониторингтың нәтижесі бойынша мынадай сын-ескертпелерге тоқтала кетейік: көптеген мемлекеттік мекемелердің парақшаларында оқырмандар саны аз, күнделікті берілген ақпараттарды аптаның соңғы күні бір мезетте жариялау басым, мекеменің атауын дұрыс жазбау сынды ескертуге де құлақ аспайтын әріптестер бар. Сонымен қатар берілген ақпараттарды мүлдем жарияламайтын, бір емес, бірнеше мәрте ескерту алса да, жұмыс нәтижесіз қалған бөлімдер мен мекемелер кездеседі. Әлеуметтік желі жұмысына ерекше көңіл бөлу қажет. Әр мемлекеттік қызметкер әлеуметтік желіде өз саласы бойынша белсенді болуы керек. Ғаламтор ғасырында бұл – міндет. Олар онлайн режімде желідегі пікірталастарға қатысып, халық пен қоғамның сұрақтарына жауап бере алады. Қазір адамдар үшін дәстүрлі бұқаралық ақпарат құралдары емес, әлеуметтік желі негізгі ақпарат көзіне айналған. Салдарынан адамдар жалған мәліметке жиі тап болып, шынайы ақпарат жетіспей қалады. Сол себептен «тыңдай алатын мемлекет» тұжырымдасына көшу, яғни халықпен тікелей онлайн байланыс орнату қажет» деген болатын. Өткен жылы әлеуметтік желі арқылы түскен теріс бағыттағы сұрақтарға жауап беру бойынша облыстан жасалған мониторинг нәтижесінде Қосшы қаласында кері байланысқа шығу нәтижені 89 %-ды көрсетсе, биыл бірде бір сұрақ жауапсыз қалмаған. Нәтижесі – 100 %. Бұдан бөлек, 2021 жылдың 9 қыркүйегі күні Қосшы қаласы әкімдігінің ресми чаты ашылды. Чатқа қала әкімінен бастап, барлық мемлекеттік мекеме басшылары мен мамандары, бағынышты ұйым басшылары, мердігер мекемелердің өкілдері және белсенді тұрғындар қосылған. Чатты ашудың басты мақсаты – Қосшы қаласының инфрақұрылымына, тұрғын алаптардың мәселесіне, яғни су, жылу, электр қуаты, көше тазалығы, ит аулау, абаттандыру және көлік қатынасы, автомобиль жолдарына қатысты туындаған кез келген сұраққа бірден кері байланысқа шығып, сауал жолдаушыға тиісті ақпаратпен тез арада жауап беріп, «еститін үкімет» қағидасына сай болу. Қосшы қаласы әкімдігінің ресми тобында ереже бойынша саясат талқыланбайды, сағат түнгі 22.00- ден кейін тек төтенше жағдай болса ғана жазуға рұқсат, сенбі, жексенбі күндері топта тек әкімші ғана ақапарат тарата алады. Ал түнгі уақытта немесе демалыс күндері тұрғындар тарапынан қандай да бір сұрақ туындаса, әкімшіге жеткен кез келген ақпарат бірден қала әкімінің орынбасарлары, аппарат жетекшісі, мемлекеттік мекеме басшылары, құзырлы органдар мен мердігер мекеме өкілдері қосылған топ, яғни жедел штаб чатына жолданып, туындаған жағдайға қатысты кері байланыс орнатылып, тиісті шара қабылданады. Күнделікті ақпарат алмасу мақсатында мұндай чат Тайтөбе ауылында да ашылған. Осы тұрғыдан алғанда, әлеуметтік желі арқылы түсетін сұрақтарға дер кезінде жауап берілмей, өзара түсінбеушілік туындап жататын кездер де болады. Жауапсыз, назардан тыс қалған бір сұрақ, келесі мың сұрақты туғызатынын естен шығармауға тиіспіз. Ал кез келген туындаған сұраққа неғұрлым тез жауап беріліп, әрі сапалы кері байланыс орнатылса, соғұрлым тұрғындар арасындағы наразылық пен түсінбеушілік бәсеңдеп, жағдай ушықпай, бақылауда болатынын ескерген жөн. Қосшы қаласына түрлі БАҚ өкілдері де жиі бас сұғады. Себебі, Қосшы облыстық маңызы бар қала! Және қоныстанушылардың саны күн санап артып келеді. Ең алдымен, журналистер тарапынан қойылатын сұрақтар қаланың инфрақұрылымына қатысты. Басқа да күрделі мәселер жиікөтеріледі. Ол сауалдардың бәріне қала әкімінің орынбасарлары мен бөлім басшылары, тиісінше мамандар толыққанды жауап береді. Жоғарыда баяндалған жайттар Қосшы қаласы әкімдігінде халықпен, сондай-ақ бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдерімен арадағы байланыс жүйелі түрде жүзеге асырылып жатқанының дәлелі.   Жалпы, айта кетер болсақ, «Еститін мемлекет» тұжырымдамасы Президент Қасым-Жомарт Тоқаев саясатының маңызды элементтерінің біріне айналды және Жаңа Қазақстанды құруда маңызды рөл атқарады. Осы орайда, «Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты» ЖШС директоры, саясаттанушы Талғат Қалиев аталған тұжырымдаманы шын мәнінде тиімді жүзеге асыру үшін не қажет екеніне тоқталды. Саясаттанушының айтуынша, «еститін мемлекет» билік пен қоғам арасындағы әріптестіктің бір түрі. Бұл, ең алдымен, мемлекеттің ашықтығын, тек өзекті мәселелерді талқылауға ғана емес, сонымен қатар қабылданып жатқан шешімдерге де қатысты – бүкіл ел үшін маңызды шешімдер жабық форматта емес, олардың қатысуымен қабылдануын білдіреді. «Яғни менің ойымша, «есту жағдайы» деген анық таманы кеңірек түсіну керек. Мұндағы ең бастысы – жүйелі мәселелер мен мәселелерді бірлесе, әріптестікпен шешу, еліміздің даму бағытын қалыптастыру, заң жобаларын, байыпты даму бағдарламаларын әзірлеуде басымдықтар мен міндеттерді айқындау, т.б. «Еститін мемлекет» концепциясын жүз еге асыруда тағы бір қиғаштық бар: әлеуметтік желілердің ықпалын асыра бағалау, жергілікті атқарушы органдардың оларға тым қатты назар аударуы, олар өздерінің тікелей нақты жұмысын орындаудың орнына әлеуметтік желілердегі имиджде қандай да бір қалыптастыру науқандарын ұйымдастыру, түсініктемелерде белсенділікті құру және т.б.», дейді Талғат Қалиев. Оның айтуынша, жалпы алғанда, «есту мемлекетінің» негізінде жатқан идеялар мен мотивтер тек Қазақстанның қоғамдық-саяси өміріне ғана тән емес. Бүгінгі таңда бүкіл әлемде азаматтардың мемлекет өміріне қатысуға, шешім қабылдау процестеріне ықпал етуге деген сұранысы артуда. Сонымен қатар заманауи қоғам әлеуметтік желілердің кеңінен енуі және ақпарат ағынының жылдамдауы арқасында саяси, әлеуметтік, азаматтық белсендірек бола түсті, ал «есту мемлекеті» форматы дәл осы тенденциямен белсенді жұмыс істеу тәсілдерінің бірі болып табылады. «Бұған қоса, «тыңдаушы мемлекет» қандай да бір министрліктің немесе ведомствоның «қадағаланатын бағыты» емес екеніне көз жеткізу өте маңызды. Президент өз бастамаларын алға тарта отырып, мүмкіндіктер туғызуда. Сосын бұл бастаманың табысты болуы Мемлекет басшысы болса да, нақты бір мемлекеттік органға да, жалпы мемлекеттік билік жүйесіне де байланысты емес. Ол мемлекеттік құрылыс процестерінің барлық қатысушыларына, соның ішінде билік тармақтарына ғана емес, сонымен қатар әрбір жеке тұлғаға, азаматтық қоғамға, саяси партияларға, кәсіпкерлікке және т.б. Мемлекет тек билік институттары, мемлекеттік органдар ғана емес. Мемлекет – халық. Сондықтан халықтың өзі белсенділік танытып, қолда бар мүмкіндіктерді пайдалана отырып, өзінің тар және жергілікті мүдделерін қорғап, алға жылжытып қана қоймай, өз елі, аймағы, елді мекені үшін маңызды және маңызды міндеттерді шешуге атсалысып, барынша атсалысу керек. Яғни шағымдар мен өтініштерден бөлек, республиканың дамуына атсалысу мүмкіндігінің арқасында «естіуші мемлекетке» қандай да бір идеялармен, ұсыныстармен жүгіну, мәселелерді шешуге қатысу қажет», дейді «Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты» ЖШС директоры, саясаттанушы Талғат Қалиев. Айта кетейік, саясаттанушы «еститін мемлекет» билік пен қоғам арасындағы әріптестіктің бір түрі екенін, бұл, ең алдымен, мемлекеттің ашықтығын, тек өзекті мәселелерді талқылауға ғана емес, сонымен қатар қабылданып жатқан шешімдерге де қатысты – бүкіл ел үшін маңызды шешімдер жабық форматта емес, олардың қатысуымен қабылдануын білдіретінін айтқан болатын.

Дәулет АСАУ