2025 жылы доллар қанша тұрады: қаржыгерлердің болжамы

2025 жылы доллар одан әрі қымбаттайды — ҚҚҚ (АФК) сарапшыларының болжамы

Қазақстан қаржыгерлер қауымдастығының (ҚҚҚ) сарапшылары 2025 жылы Қазақстан экономикасына әсер ететін негізгі экономикалық тәуекелдерді талдады, деп хабарлайды janabastau.kz.

Сарапшылардың айтуынша, Қазақстан 2025 жылы мұнай бағасының төмендеуі, теңгенің әлсіреуі және жоғары инфляция сияқты бірқатар маңызды қиындықтарға тап болады.

Әлемдік экономика және мұнай бағасы

ҚҚҚ сарапшыларының мәліметінше, 2024-2025 жылдары әлемдік экономиканың өсу қарқыны шамамен 3,2–3,3 % деңгейінде тұрақталады. Дегенмен, жаһандық жағдайдың қалай өзгеретіні әлі белгісіз. Барлығы АҚШ-тың сайланған президенті Дональд Трамп пен оның командасы қабылдайтын стратегияға байланысты болмақ.

Қазақстан үшін басты тәуекел – мұнай бағасының өзгеруі. Оған АҚШ-тағы тақтатас мұнай өндірісінің ұлғаюы мен ОПЕК+ ұйымының әрекеттері ықпал етуі мүмкін. Сарапшылардың пікірінше, картель қазіргі мұнай бағасына төзімді болып барады және оны көтеруге құлықсыз.

"Мұндай сценарий Қазақстанның негізгі макроэкономикалық көрсеткіштеріне (экономикалық өсу, сауда балансы, төлем балансының ағымдағы шоты, бюджетке және Ұлттық қорға түсімдер, ұлттық валютаның бағамы, инфляция) теріс әсер етіп, экономиканы әртараптандыру мен халықтың әл-ауқатын жақсарту бойынша күш-жігерді айтарлықтай қиындатады", — деп ескертеді сарапшылар.

ЖІӨ өсімі және экономикалық болжамдар

Сарапшылардың пікірінше, 2025 жылы Қазақстанның ЖІӨ өсімі 6 % деңгейіндегі мақсатты көрсеткішке жете алмайды. 2023 жылғы 5,1 % деңгейден де төмен болу ықтималдығы жоғары. 2025 жылы Қазақстан экономикасы шамамен 4,4 % өседі деп күтілуде.

Доллар бағамы және теңге

Доллар бағамы 2025 жылы жаңа тосынсыйлар әкелуі мүмкін. Сарапшылардың айтуынша, келесі жылы америкалық валюта одан әрі қымбаттайды.

"2023 жылдың қорытындысы бойынша теңге бағамы 1,7 % күшейгеннен кейін, 2024 жылдың соңына қарай ол 10 %-дан астамға құнсыздануы мүмкін. Бұл ішкі валютаға сұраныстың ұсыныстан айтарлықтай артық болуына байланысты. 2025 жылы USD/KZT бағамы 545,2 теңгеге дейін өсуі ықтимал (қазіргі деңгейден +6 %)", — деп көрсетілген АФК болжамында.

Теңге бағамына бірден бірнеше фактор теріс әсер етеді:

• шикізат бағасы,
• мұнай өндірісін ОПЕК+ квоталарына сай қысқарту,
• Қытай мен Еуропадағы экономикалық өсудің баяулауы (Қазақстан шикізатын сатып алатын негізгі аймақтар),
• импорттың ұлғаюы,
• геосаяси шиеленіс.

Инфляция және баға өсімі

2024 жылдың қорытындысы бойынша инфляция шамамен 8,7 % деңгейінде қалыптасуы мүмкін. Ал 2025 жылы инфляция одан әрі үдейді. Сарапшылардың болжамы бойынша, 2025 жылдың соңына қарай баға 9,5 %-ға өседі.

Инфляцияның өсуіне келесі факторлар әсер етеді:

• теңгенің әлсіреуі,
• ақылы қызметтер саласындағы реформалар,
• еңбек өнімділігінің төмендігі және басқа да факторлар.

Үкімет инфляцияны 5 %-дық мақсатты көрсеткішке қайтару үшін шаралар қолданса да, бұл көрсеткішке жету екіталай.

Базалық ставка және несиелеу

2025 жылы базалық ставка біртіндеп төмендеп, 14,25 % деңгейіне дейін жетуі мүмкін. Бұл көрсеткіш 2024 жылдың қарашасындағы күрт өскен деңгейге қайта оралады. Жалпы, ақша-несие саясаты қатаң болып қала береді.

"Экономикадағы нақты пайыздық мөлшерлеме қазіргі 6,85 %-дан 4,75 %-ға дейін төмендеуі мүмкін. Бұл теңгедегі активтердің тартымдылығына және ұлттық валютаның бағамына теріс әсер етеді", — дейді сарапшылар.

Жоғары инфляция мен базалық ставканың төмендеуі бизнеске берілетін несиелер көлемін де, бөлшек несие беру қарқынын да баяулатуы мүмкін.

ҚҚҚ сарапшыларының пікірінше, Қазақстан экономикасы 2025 жылы бірқатар маңызды қиындықтарға тап болады. Мұнай бағасының өзгеруі, геосаяси жағдайдың шиеленісуі және теңгенің құнсыздануы макроэкономикалық көрсеткіштерге теріс әсер етеді. Экономикалық өсу қарқынының баяулауымен қатар, халықтың өмір сүру деңгейі де күрделене түсуі мүмкін.